Spójnik „by” wprowadza różne wypowiedzenia podrzędne w zdaniu, dlatego umieszcza się przed nim przecinek. W przypadku, gdy część podrzędna wypowiedzenia poprzedza nadrzędną lub występuje w jej środku, to oddziela się oba człony zdania przecinkiem lub dwoma przecinkami:
- – Bardzo długo się uczył, by zdać ten egzamin na ocenę bardzo dobrą.
- – Próbowałem ją przekonać, by wzięła się do pracy.
- – Kupiłem lepszy samochód tylko po to, by móc się pochwalić przed sąsiadem.
Umieszcza się również przecinek przed związkami frazeologicznymi „by nie rzec, „by nie powiedzieć”, które są używane w celu złagodzenia ostrego określenia:
- – To łamanie norm, by nie rzec dobitniej.
- – Otępienie, by nie rzec, otumanienie ogarnęło wszystkich.
Nie umieszcza się natomiast przecinka przed „by” w połączeniach: „nie tylko by”. Występuje tu tak zwane cofanie przecinka:
- – Przyszli na otwarcie sklepu, nie tylko by spróbować wytrawnych dań, ale także by obejrzeć ceny, które oferuje.
A co w takim przypadku.
Dodajmy jajka, pamiętając, by oddzielic żułtka.
Czy przed pamiętając i przed by umieszczamy przecinek?
Tak, wszystko się zgadza, z tym że “żółtka” piszemy przez “ó” 🙂
Drogi Adminie, obawiam się, że możesz nie mieć racji. Pamiętam, że w słowniku widziałem zapis mówiący o tym, że w takich przypadkach pomijamy jeden przecinek, aby ich nadmiernie nie mnożyć, tak więc zapis brzmiałby w ten sposób:
Dodajmy jajka, pamiętając by oddzielić żółtka.
lub w ten sposób:
Dodajmy jajka pamiętając, by oddzielić żółtka.
Niestety nie mam po ręką słownika, dlatego nie mogę stwierdzić tego na 100%.
Znalazłem:
“Nie oddziela się przecinkiem imiesłowowego równoważnika zdania, jeżeli występuje on bezpośrednio po spójniku lub zaimku”.
Wiele mówiono o tym chłopcu, który (tutaj nie wstawiamy przecinka) nie ucząc się wcale, przeszedł jednak do następnej klasy”.
Niestety nie znalazłem zasady opisującej przypadek, w którym imiesłowowy równoważnik zdania występuje bezpośrednio PRZED spójnikiem lub zaimkiem.
Cytaty ze słownika J. Podrackiego
Ortografią się zajmij, a nie interpunkcją 😛
Witam,
a jaka byłaby pisownia “a w szczególności, by” czy “a wszczególności by”?
Pozdrawiam, MP
Pierwsza wersja jest prawidłowa, czyli “a w szczególności, by”.
Czy zdanie ” Otępienie, by nie rzec, otumanienie ogarnęło wszystkich.” nie powinno wyglądać następująco “Otępienie, by nie rzec otumanienie, ogarnęło wszystkich.” ?
Nie, pierwsza wersja jest poprawna.
Panie @admin – no co Pan? Prawidłowa jest wersja druga z dodaniem myślnika przed “otumanienie”.
Chyba Pan źle przeczytał to zdanie. Druga opcja jest poprawna.
Czy wymagany jest, Pana zdaniem, przecinek w zdaniu:
“Fragmenty znajdujące się w niniejszej książce, zostały wybrane ze zbioru wielu publikacji…”?
Nie, w tym przypadku na pewno nie potrzeba przecinka.
Moim zdaniem przecinek jest prawidłowy, tyle że powinno się dodać przecinek po “Fragmenty”. “znajdujące się w niniejszej książce” to dookreślenie i jako wtrącenie podlega obramowaniu przecinkami.
Dziękuję. Pozdrawiam serdecznie.
Czy Pana zdaniem w poniższym zdaniu ten przecinek jest w dobrym miejscu?
“Tę bitwę można zwyciężyć jedynie, przyjmując Słowo Boże do naszych serc”.
Moim zdaniem tu w ogóle nie potrzeba przecinka
Droga Aneto – w interpunkcji nie liczy się czyjeś zdanie, tylko zasady języka polskiego.
Oczywiście przecinek powinien być postawiony przed “jedynie”. Podane wypowiedzenie zawiera zdanie “bitwę (podmiot) można zwyciężyć (orzeczenie)” i imiesłowowy równoważnik zdania podrzędnego sposobu “przyjmując(równoważnik orzeczenia) Słowo (podmiot)”. Jednakże sformułowanie “bitwę można zwyciężyć” jest rażąco niepoprawne. Bitwy nie można “zwyciężyć” – bitwę można wygrać. Zwyciężyć można w czymś (w bitwie).
Nie zgadzam się. Zaproponowana przez Pana wersja byłaby poprawna, gdyby nie “jedynie”: “Tę bitwę można zwyciężyć/wygrać, przyjmując Słowo Boże do naszych serc”, ALE “Tę bitwę można zwyciężyć jedynie przyjmując Słowo Boże do naszych serc”.
Szanowny przedmówco, a na jakiej to podstawie językowej słowo “jedynie” miałoby zastąpić przecinek, którego postawienie jest konieczne pomiędzy czasownikiem a bezokolicznikiem?
Ma Pan tutaj złożenie dwóch zdań, które można zapisać również w odwrotnej kolejności:
“Jedynie przyjmując Słowo Boże do naszych serc, można zwyciężyć tę bitwę”.
“Jedynie przyjmując” znaczy to samo co “jedynie wtedy, gdy przyjmiemy”.
Przecinek musi być
Zdaniem prof. Bańki partykuła “jedynie” należy do zdania głównego “Bitwę można zwyciężyć” (fuj, WYGRAĆ!), stąd przecinek radzi postawić za “jedynie”. [https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/przecinek-a-imieslow-przyslowkowy;12619.html]
Osobiście nie zgadzam się z prof. Bańko w tej kwestii. Jeżeli traktować “jedynie” jako synonim “tylko”, to logiczne znaczeniowo jest przyporządkowanie go do zdania podrzędnego (tylko przyjmując, tylko w przypadku przyjęcia). Autorowi nie chodziło na pewno o sens “tylko zwyciężyć, zaledwie zwyciężyć” (tj. WYGRAĆ!). NKJP nie notuje przypadku przecinka za jedynie, a w konstrukcjach zbliżonych do rozpatrywanej widnieje przecinek za jedynie lub (rzadziej) wcale.
Dziękuję Panu bardzo!
Świetne porady. Bardzo pomocne dla osób, którym interpunkcja sprawia problem.
Pozdrawiam ;P
Niezmiernie mnie to cieszy 🙂 Pozdrawiam!
Które zdanie, Pana zdaniem, jest poprawne:
“[…] na długo zapadnie w naszej pamięci i w naszych sercach”
czy:
“[…] na długo zapadnie w naszej pamięci i w naszym sercu”?
Z góry dziękuję za odpowiedź
Zapada się w coś a nie w czymś. Zatem napisałbym:
“na długo zapadnie w naszą pamięć i w nasze serca”
Serca a nie serce, bo trudno sobie wyobrazić taką abstrakcję, by zbiorowość (nasze) miała jedno serce.
Czy w tym zdaniu musi być przecinek przed “by”?
Chociaż może to nie być oczywiste, ważne jest by pamiętać, że dokumentacja stworzona jako część procesu rozwoju będzie prawidłowa.
Tak, jak najbardziej.
Bardzo dziękuję!
Mam problem i proszę o pomoc. Oto zdanie, w którym przecinek przed “by” łamie mi dynamikę zdania. Chciałbym z niego zrezygnować… Mogę?
Model, który zostanie uznany za na tyle dobry by stać się komponentem bibliotecznym, zostanie zapisany w bibliotece w stosownym folderze, zgodnie z zasadą nazewnictwa w punkcie powyżej.
Jeżeli zrezygnuje Pan/Pani z przecinków, zdanie będzie po prostu błędne pod względem interpunkcji. Jest to dopuszczalne w tekstach artystycznych, ale w użytkowych nie.
Dziwią mnie takie pytania. Czy myślicie, że Admin jest kimś, kto może wybiórczo uchylić zasady pisowni? Czy nauczyciela fizyki również zapytalibyście o coś takiego?
“Panie profesorze, czuję się ociężała, chciałabym zrezygnować z grawitacji, czy mogę?”
Dzień dobry,
A czy należy wstawiać przecinki w wyrażeniach typu:
“aparat zaprojektowany, by się zepsuć”?
Tak, jak najbardziej. To “oczywista oczywistość” 🙂
Która forma jest prawidłowa w poniższych przykładach?
Ciężko znaleźć sytuację, w której dane by mi było zostać.
Ciężko znaleźć sytuację, w której dane, by mi było zostać.
Oczywiście w pierwszym przypadku.
Kup by pomóc czy Kup, by pomóc ?
Kup, by pomóc.
A czy konstrukcja: “Czas, by cieszyć się życiem” jest poprawna?
1. czy dajemy przecinek przed “by”?
2. czy w ogóle możemy stosować “by”, czy lepiej napisać: Czas cieszyć się życiem.
Będę wdzięczna za pomoc.
Dzień dobry,
konstrukcja “Czas, by cieszyć się życiem” jest jak najbardziej poprawna.
1. Generalnie przed “by” dajemy przecinek.
2. Możemy napisać “by”, ale wyrażenie “Czas cieszyć się życiem” również jest poprawne. Wybóer zależy więc od kwestii stylistycznych, a nie językowych.
Pozdrawiam
Czy w zdaniu ” Najwyższy czas by piece wymienić. ” powinien być przecinek?
Tak
Komu sposób, by się wzbogacić, a komu by zbiednieć. Czy przed drugim by potrzebny jest przecinek? A może oba “by” po prostu wykreślić? Albo tylko drugie “by”?
Nie jestem przekonany do zdania:
Otępienie, by nie rzec, otumanienie ogarnęło wszystkich.
Znacznie lepiej brzmi:
Otępienie, by nie rzec otumanienie, ogarnęło wszystkich.
Albo (żeby nie wyszło, że rzeczę otumanienie, tylko że nie chcę rzec tego słowa):
Otępienie, by nie rzec, otumanienie, ogarnęło wszystkich.
W każdym razie, w pierwszym przypadku brakuje, moim zdaniem, przystanku między otumanienie a ogarnęło.