Nawias składa się z dwóch części – znaku otwarcia i zamknięcia. W polskim systemie interpunkcyjnym znaleźć można kilka jego rodzajów:
- – okrągły (), który używany jest najczęściej;
- – kwadratowy [];
- prosty / / stosowany w piśmie maszynowym i zapisach specjalistycznych;
- ostrokątny < > i klamrowy {} – zarezerwowane tylko dla tekstów specjalnych.
Główną jego funkcją jest graficzne wyodrębnianie tekstu o charakterze pobocznym, drugoplanowym, uzupełniający oraz objaśniającym – w stosunku do tekstu głównego. Nawias wyodrębnia także wtrącenia i przykłady:
- – Pojedziemy po zakupy później (najpierw musimy iść wybrać pieniądze z bankomatu).
- – Jutro dostanę (tak twierdzi mój tata) wspaniałe, nowe auto.
- – W ciągu trzech ostatnich lat (jak wynika z badań instytutu) wzrosło spożycie alkoholu przez młodzież o 3%.
- – Tabliczki umieszczone w autobusach zachęcają do kasowania biletów (jednak nie wspominają o tym, gdzie je kupić).
- – Henryk Sienkiewicz (1846-1916) urodził się w Woli Okrzejskiej.
- – Tamten pan strasznie na mnie nakrzyczał w jakimś dziwnym języku (mogę się tylko domyślać, o co mu chodziło, bo nie zrozumiałem ani słowa z tego, co mówił).
Nawias okrągły
Okrągły nawias zamykający – tylko znak zamknięcia – wstawia się po liczbach i literach, które są składnikami wyliczenia:
- – Spójniki w zdaniach mają kilka funkcji – a) oddzielają zdania w wypowiedzeniu złożonym b) łączą zdania w wypowiedzeniu złożonym.
- – Studia na Uniwersytecie można podzielić na dwie grupy: a) ścisłe (matematyka, fizyka, fizyka techniczna, informatyka stosowana, informatyka) oraz b) humanistyczne (socjologia, politologia, polityka społeczna, dziennikarstwo, kognitywistyka, filozofia).
Nawias kwadratowy
W nawiasie kwadratowym umieszcza się:
- – Wstawki odautorskie w cytatach.
- – Skróty i objaśnienia w cytatach:
np. Zdanie złożone (nadrzędnie lub podrzędnie) składa się z co najmniej dwóch orzeczeń.
- – Zapis fonetyczny wyrazów:
np. [pszypadek] to zapis wymowy wyrazu przypadek.
Do zapisu danych bibliograficznych, cytatu albo źródła, na które powołujemy się w tekście, używa się nawiasów okrągłych lub kwadratowych:
- – Dewiację definiuje się jako „zachowanie postrzegane przez większość członków danej grupy społecznej czy społeczeństwa jako sprzeczne z obowiązującym systemem norm, wartości i oczekiwań społecznych; zachowanie przekraczające granice tolerancji” (Pawlica 2001).
- – Biblijna historia o Sodomie i Gomorze [Księga Rodzaju, rozdz. 19,1-29].
W przypadku, gdy kwadratowy i okrągły są zastosowane w tym samym fragmencie tekstu, to pierwszy z nich ujmuje treści szersze, a drugi węższe:
- – W książce „Trudne sztuki konfrontacji” można znaleźć praktyczne wskazówki ułatwiające radzenie sobie ludzi ze złamanymi obietnicami [jednak sposoby rozpoczynania takich rozmów (m.in. przez odpowiednie rozpoczęcie negocjacji) znajdują się w poprzedniczce tej książki o tytule „Trudne sztuki negocjacji”].
Niestety używanie nawiasów w nawiasie może utrudniać zrozumienie sensu zdania, dlatego należy unikać takiego postępowania.
Niestety macie błędy interpunkcyjne… Na tej stronie są co najmniej dwa:
1) Tabliczki umieszczone w autobusach zachęcają do kasowania biletów (jednak nie wspominają nic, o tym, gdzie je kupić.
Komentarz: nawias nie jest zamknięty
2) [jednak sposoby rozpoczynania takich rozmów (m.in. przez odpowiednie rozpoczęcie negocjacji] znajdują się w poprzedniczce tej książki o tytule „Trudne sztuki negocjacji”].
Komentarz: nawias wewnętrzny po słowie “negocjacji” powinien być okrągły
Dziękujemy serdecznie. Poprawki zostały naniesione.
Mam pytanie w kwestii użycia wielokropka w nawiasie kwadratowym (pominięcie cytowanego tekstu), ale zanim je zadam, to chciałabym wiedzieć, czy w tym wątku mogę oczekiwać odpowiedzi na pytanie z tego zakresu.
Dziękuję.
Proszę pytać. Jeżeli będę w stanie, to udzielę odpowiedzi 🙂
Pracuję z tekstami dość specyficznymi. To są spisywane kazania, które ktoś wygłosił. Pojawiają się w nich miejsca, gdzie kaznodzieja czyta fragmenty Biblii. Czasem przerywa i zaczyna coś komentować, mówić od siebie. W takich przypadkach, jeżeli tekst jest urwany, stosuję tradycyjnie wielokropek w nawiasie kwadratowym (skoro jest to cytowanie Biblii). Nie wiem jednak, czy tego samego znaku używać, kiedy kaznodzieja zaczyna śpiewać pieśń i też w międzyczasie coś mówi, potem znów śpiewa itd. W takich przypadkach tekst jest często bardzo pourywany, ale nie wiem, czy śpiewanie traktować jak cytowanie tekstu pieśni (???). Stosuję po prostu zwykły wielokropek. A jeśli nie traktować tego jako cytowania, to czy Pana zdaniem można treść pieśni pisać kursywą dla wyróżnienia? Kursywę stosuję zarówno do cytatów z Biblii, jak i pieśni. Z góry dziękuję za odpowiedź.
Postawiła mnie Pani przed trudnym zadaniem, któremu raczej nie będę w stanie podołać. Zbyt skomplikowane to jest i bez wglądu w tekst źródłowy nie będę w stanie udzielić prawidłowej odpowiedzi. Niemniej uważam, że powinna Pani wypracować jakąś jedną, własną strategię i konsekwentnie się do niej stosować. Wówczas księża z pewnością nie będą mieli problemów z interpretacją Pani tekstów.
Dziękuję za szczerą odpowiedź. Myślałam, że jest może jakaś zasada, która reguluje kwestie, o jakie pytałam, tylko że do niej nie dotarłam. Ale jak się okazuje, to jednak dość szczegółowe zagadnienie. Pozostanę więc przy zwykłym wielokropku.
A jeśli chodzi o księży, to ciekawe było to Pana domniemanie 🙂 Tylko, że ja nie jestem katoliczką. Jestem chrześcijanką.
Serdecznie pozdrawiam 🙂
Czy więc wyrzekasz się wiary powszechnej , katolickiej? Wszak “Lux lucet (…)”. Więc właśnie tutaj zaczyna się moje pytanie! Powyżej rozpocząłem cytat z Pisma Świętego! Chciałbym go w tej,(ujętej dokładnie jak wyżej), formie interpunkcyjnej zamieścić na stronie katolickiej chrześcijańskiego forum. Czy pani / panna (?) Anna, chrześcijanka [może jednak katoliczka] , mogłaby mi udzielić odpowiedzi? Lub też ktokolwiek zorientowany w temacie poprawnego używania nawiasów?
A w jakim celu miałyby tutaj być nawiasy?
Wystarczy napisać “Lux lucet…”.
Nawias jest twardym oddzieleniem jakiegoś fragmentu – a w jakim celu oddzielać sam wielokropek?
Dzień dobry, myślę, że śpiewanie pieśni z cała pewnością jest cytowaniem, chyba że ktoś śpiewa swoimi słowami.
Napiszemy przecież:
Nagle nabrali powietrza i zaśpiewali: “Szła dzieweczka do laseczka, do zielonego…”, po czym wyszli.
Reszta zależy od przyjętej przez Panią konwencji. Można na początku tekstu wyjaśnić, że tekst śpiewany zostanie wyróżniony inną czcionką, kursywą albo w inny sposób.
Ja przykładowo pisałbym w ten sposób:
(Słowa kaznodziei)
Na dzisiejszym kazaniu opowiem wam o czymś, ponieważ jak mówi Pismo: “Błogosławieni duchem…” – swoją drogą to bardzo ważne słowa, ponieważ powinniśmy śpiewać Panu: “Tutaj kursywa…”.
Przynajmniej takie moje zdanie 🙂